Kediler ve Köpekler Hakkında Tüm Bildiklerinizi Unutun!

Kediler ve Köpekler Hakkında Tüm Bildiklerinizi Unutun!

Geçtiğimiz hafta, sokakların 'gerçek' sahipleri olarak adlandırdığımız; ancak bu tanımlamayı hiç de umursamayan kedi ve köpekler hakkında bilinenleri sarsacak bir seminer vardı. Kadıköy Kent Konseyi Hayvan Hakları Çalışma Grubu'nun, Veteriner Hekim Gökhan Durukan'ı konuşmacı olarak davet ettiği etkinlikte kedi ve köpekler hakkında yanlış bilinenler ve hiç bilinmeyenler konuşuldu.

Canis Lupus Familiaris mı Canis Familiaris mı?

Köpeklerin yüzyıllardır kurtlardan evrimleştiği dilden dile dolaşmıştır. Peki köpekler gerçekten kurtlardan mı evcilleşmiştir?

https://stories.barkpost.com/good/rescue-vacation-dog/
 (Görsel: barkpost.com)

Veteriner Hekim Gökhan Durukan, muhafazakar bilimin yaygın bilinirliği ile köpeklerin atasının kurtlar olduğuna inanıldığını, söylüyor.  Modern bilim ise bilhassa son yıllardaki çalışmalar sonucunda köpeklerin; 14 bin yıl önce evcilleştirilmiş kurtlar değil, 135 yıl önce atalarından ayrılan farklı bir tür olduğunu ortaya koyuyor. Doğru okudunuz, köpekler kurtlardan evcilleşmedi, yani köpekler, taksonomide Canis Lupus Familiaris değil Canis Familiaris olarak yer alıyor. 35-40 bin yıl öncesinde insan ile birlikte gömüldüğü ortaya çıkarılan köpek fosili ise buna dayanak oluşturuyor.

İnsanların, köpekleri evcilleştirilmiş kurt olarak görmesi, köpeklerin davranışlarını anlamada temel sıkıntılara yol açıyor.

Köpekler Sürü Halinde mi Yaşar?

Bu sıkıntıların başında köpeklerin sürü halinde dolaştığı yanılgısı yer alıyor. Oysa Durukan, köpeklerin ihtiyaç duyduklarında geçici gruplar oluşturabileceğini ve sürüler halinde yaşamadığını belirtiyor. Söz gelimi, soğuk havada vücut ısılarını korumak için köpeklerin bir arada kalması buna bir örnek olarak gösterilebilir.

Köpekler, serbestse sabahın erken saatleri ve güneş batarken aktif duruma geçiyor. Stres altındaki köpeklerin saldırıları da bu zamanlarda yoğunlaşıyor. Yirmişer dakikalık periyotlarla günün %60'ını uyuyarak geçiren köpeklere, kurtalara bakarak günde tek sefer besleme öneriliyor. Oysa ayrı bir tür olan köpekler günde birden çok kez beslenmelidir.

Köpeklerde Sosyalleşme

Köpekler yılda iki kez çiftleşmek isterken gebelikleri 58-63 gün sürüyor.

0-14 hafta köpeklerin uyaranlara karşı tanımlamaları geliştirdiği
3-12 ay oyun ve cinsellik 
1-8 yaş olgunluk
8 yaş üzeri ise köpeklerde yaşlılık dönemi olarak görülüyor.

Durukan, köpeklerde ilk 3-7 haftanın tür içi (ki en büyük travmalar bu dönemde yaşanabilir), 7-12 haftanın ise dünya ile sosyalizasyon dönemi olduğunu belirtiyor. Bir köpek, 20. haftaya kadar insanla tanışmamışsa, yaşamı boyunca insandan korkuyor.

http://www.ntd.tv/inspiring/pets/bus-station-helps-stray-dogs-escape-freezing-winter-providing-shelter-warm-bed-food.html
 (Görsel: ntd.tv) 

3-9 aylık süreç, köpeklerde diş değiştirme dönemi olduğu için ısırma ihtiyaçları bu dönemde artıyor. Elinizi kolunuzu ısırararak bu ihtiyaçlarını karşılamak, köpeğin ileride bu alışkanlığı sürdürmesine sebep oluyor.

Köpeklerde İletişim

Köpeklerde iletişim görsel, işitsel ve kimyasal yolla gerçekleşiyor. Burada sırasıyla beden dili, hırlama - uluma ve feromonlar önem kazanıyor. Tüm bunlar ile davranış kalıpları ortaya çıkıyor. Özetle, bir köpek sizinleyken agresif veya saldırgan ise onunla sağlıklı etkileşim kuramadığınız, onu anlamadığınız içindir.

İlk Evcil Kediden Beri Evrim Sürüyor

Kuşkusuz, bu yazıyı okuyan pek çok kişi, dünyayı kediler ele geçirse "Olur." diyecek kadar kedi düşkünü. Kabul edelim, yine pek çok kişi kedilerin anlaşılmasının güç olduğunu düşünüyor. Kediler hakkında o kadar çok yanlış bilinen mesele var ki, Durukan, biraz tereddütle: "Evde yaşayan birçok kedi Ankara'da bir AVM'de 'sergilenen' Serval kedisi kadar stres altında." diyor.

İlk evcil kedi, vahşi Afrika kedilerinin evcilleşmesi sonucu ortaya çıkıyor. Ancak Felis Domesticus, tıpkı köpekler gibi ayrı bir tür. Kedilerin evrimi hala sürüyor. Uzun süre kedilerin "ekonomik değeri" olmadığı için kedinin evrim süreci kendi başına devam ediyor. İnsan müdahalesinin olmadığının kanıtı ise "tabby" deseni; yani tekir olarak bildiğimiz kedilerin tüylerindeki desen.

Tüy demişken, kedi tüyü ısı izolasyonı için olmazsa olmaz! Durukan, kedilerin tıraş edilmesi sebebiyle, kedilerde pek çok psikolojik ve fizyolojik rahatsızlığın görüldüğünü vurguluyor. Tamamen ticari amaçlı pet kuaförlük yapan, iş bilmez pet kuaförlere değinmiyor bile!

Son olarak, uzun süre oyun oynayan köpeklerin (beş dakika aralıksız örneğin), kan şekerinin düştüğünü ve bunun iletişim sürecini etkilediğini unutmamak gerek. Olması gereken birer dakikalık oyun seansları ve köpeğin bir dakika ardından yeterince dinlenmesi.

Kediler Yalnızlık Sembolü mü?

Kedilerin gruplar halinde yaşadığına pek şahit olunmaz. Durukan, kedilerin sosyal canlılar olduğunu ama sosyal olmak zorunda olmadığını ifade ediyor. Kedi grupları, anne kedi ve yavrulardan oluşurken, yetersiz besin kaynağı durumunda, anne kedinin tanıdığı erkek kedi besin temin etmede yardımcı olabiliyor. Genel olarak ise kedi gruplarının 1-10 kediden oluştuğu, ortalama ise 4-5 kedi olduğu söylenebilir.

https://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4719639,00.html
(Görsel: ynetnews.com)

Durukan, 7 aya kadar başka bir kedi ile tanışmayan kedilerin diğer kedilerden uzak duracağını belirtiyor. Hani o kafeslerde kedi tanıştırma merasimleri var ya; artık son vermek gerekiyor buna!

Kedilerde Cinsellik ve Doğum

Kediler yılda ortalama iki kez çiftleşebilir, yani bir anne yılda ortalama 9 kedi doğurabilir. Altı aylıktan daha genç kedilerin yaptığı doğumlarda yavruların %75'i ölüyor. 

"Kedim ve köpeğin anneliği tatsın diye düşünüyor insanlar. Ancak primatif, fil ve insanlar dışında sütten sonra annelik bağı göremezsiniz." diyor Durukan. Yaklaşık 60 gün anneyi emen yavrulara, anne kedi, 4 haftalık olunca katı gıda veriyor. Bu gıdayla birlikte enerji artıyor ve oyun dönemi başlıyor. On ikinci haftada kavga ve yırtıcılık boy gösteriyor kedilerde. Sekizinci ayda ise cinsiyeti ve kısırlaştırılmış olması fark etmeksizin işaretleme başlıyor. 

Coğrafya ve beslenmeye bağlı olarak kedilerde cinsel olgunluk dönemi değişiklik gösterebiliyor. Yine de olağan koşullarda 10 aylıkken doğurganlığın başladığı söylenebilir. 

Yenidoğan izolasyonu (bebek kedinin anneden ayrılması) sonucunda kedi, başka bir kedi veya köpek ile sosyalleşemiyor. Erken sütten kesilen kedilerde daha yırtıcı davranışlar görülüyor.

Kediler de tıpkı köpekler gibi günde birden çok kez besleniyor. Durukan, "Kedilere veya köpeklere günde bir kez yemek verilerek 'patron kim bilsin' gibi bir yaklaşım onlar için son derece zarar vericidir." diyor. Grup halinde beslenen kedilerde gıda alımının baskılanabileceğini, vurguluyor. 

Kediler Isırırken Aslında Oyun mu Oynuyor?

Kedilerin oyunlarında ısırma yok, pati teması var. Yetişkin kediler iki dakika oyun oynadıktan sonra beş dakika dinleniyor. Dolayısıyla, karşılaştığınız veya birlikte yaşadığınız bir kediyi dakikalarca oradan oraya atlamaya teşvik etmek hiç mantıklı değil. Bu arada Durukan, kedilerin bireysel oyun konusunda daha istekli olduğunu vurguluyor.

http://www.petmd.com/dog/parasites/do-fleas-survive-winter
  (Görsel: petmd.com)

Kediler avlanırken sırasıyla pusuya yatma, atlama ve pati ile tutma hareketlerini yapıyor. Üçüncü göz kapağının kolaylıkla görülebileceği uyku evresinde, uyandırıldığında ise saldırgan olabiliyor. Köpekler için ise bu, vücutta tik benzeri ufak kasılmaların olduğu, ön patilerin küçük hareketlerinin görüldüğü evreye denk geliyor. 

Kediler Nasıl İletişim Kuruyor?

Kediler de köpekler gibi görsel, işitsel ve kimyasal yollarla iletişim kuruyor. Bir erkek kedi, dişi kedinin kokusunu üç kilometreden alabiliyor. 

"Evde 8 kedi ile yaşıyorum kaç kum kabı olmalı?" sorusuna ise Durukan doğrudan "Dokuz." diye cevap veriyor, "Seçenekleri olmalı."













Yorum Gönder

0 Yorumlar